Tot Zover
Teken van liefde
Kun je liefde bewaren? Kunstenaar Clemens Merkelbach van Enkhuizen (1937) tekende twee jaar lang portretten van zijn stervende vriend Gerard Spruyt (1922-2011). De serie tekeningen vormt een aangrijpende registratie van een sterfproces, een intiem portret van verbondenheid en onthechting. Het is bovenal een ode aan de liefde.
Tekenen is verstilde communicatie
Gerard is al verschillende keren gevallen. Clemens bezoekt Gerard iedere dag in Verzorgingstehuis de Poort en tekent regelmatig zijn portret. Soms is hij wakker, vaak in diepe slaap. Gerard is blij als hij Clemens ziet tekenen aan zijn bed. Het is verstilde communicatie. De serie portretten laten een geleidelijke verzwakking zien. Met iedere lijn fixeert Clemens wat hij dreigt te verliezen: de liefde.
587 maanden samen
Clemens probeert de tijd te vangen door hem nauwkeurig bij te houden. Op iedere tekening staan datum, tijd en nummer vermeld. Op het 43ste portret, getekend op 25 februari 2011, staat een afwijkend getal in de marge, 587. Ze zijn die dag 587 maanden samen. Op de portrettekening die Clemens drie dagen later maakt staat: ´19 uur, Gerard overleden, 1 maart 2011´.
Het vergankelijke vasthouden
In Clemens’ oeuvre is de drang om het vergankelijke vast te houden vaker zichtbaar. Zo tekende hij negentiende-eeuwse kerken in Amsterdam die werden gesloopt. Met bloedend hart documenteerde Clemens de afbraakprocessen. Zijn emoties zet hij echter om in vakkundige precisie. Deze probeert Clemens ook te behouden in de portretten van Gerard, die hij soms betitelt als oefeningen en dan weer als zijn meest fundamentele werk.
Over Clemens Merkelbach van Enkhuizen
In 1963 voltooide Clemens Merkelbach van Enkhuizen zijn opleiding aan de Amsterdamse Rijksakademie voor Beeldende Kunsten. In het Lexicon van Pieter Scheen wordt hij omschreven als een “uitstekend portretschilder” en gekarakteriseerd als impressionist. Na de Rijksakademie volgden vele portretopdrachten en tekende hij stadsgezichten. Verder nam Clemens deel aan verschillende groepstentoonstellingen waaronder in Arti et Amicitiae, het Van Gogh Museum en Museum Ons’ Lieve Heer op Solder in Amsterdam, Singer Laren en het Markiezenhof in Bergen op Zoom.