foto: bianca sistermans
Tot Zover
Zand & de Dood
In de uitvaartcultuur bestaan meer noties tussen zand en de dood. Bij een Joodse begrafenis wordt net voor de kist wordt gesloten wat zand uit Israël over het gezicht en het dode lichaam gestrooid. Zo wordt de overledene symbolisch in Israëlische grond begraven. En we kennen natuurlijk de zandloper als symbool voor het verstrijken van de tijd en daarmee de sterfelijkheid.
Hieronder lees je meer over zand en begraven
Zand en aarde
Even over zand. De begrippen aarde (grond) en zand worden vaak door elkaar gebruikt, maar zand en aarde zijn niet hetzelfde. Zand bestaat uit zeer kleine stukjes steen (zandkorrels) die in grootte variëren tussen 63 micrometer (µm) en 2 millimeter. Grotere korrels noem je grind. Aarde is een mengsel van mengsel van verweerd vast materiaal (sediment), water en lucht. Dat sediment kan bestaan uit zand, maar ook uit silt, lutum, humus of veen. Voor begraven is het belangrijk dat de aarde kan ademen, dat er voldoende lucht in zit. Nederland kent veel veengebieden en kleigronden. Daar is het slecht begraven. De Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB) vindt aarde met grof zand aan te raden. Niet te grof, want het moet wel een beetje op zijn plek blijven en dus aan elkaar kleven. Een leemachtige zandgrond en zandgrond met een klein percentage humus zijn ideaal.
Zeezand
In Nederland hebben we veel zeezand. Maar dat is niet geschikt voor begraven. Het hoge zoutgehalte werkt nadelig op de lijkvertering. Daarnaast is het natuurlijk geen goede ondergrond voor de beplanting en het groen op de begraafplaats. Tenzij je zeekomkommers wilt gaan kweken, schrijft de Landelijke Organisatie voor Begraafplaatsen er jolig bij.
Zand erover?
Verwijst het gezegde 'Zand erover' nou naar het bedekken van de doodskist met aarde? Er wordt ook wel gezegd dat het verwijst naar het Middeleeuwse gebruik om afval te bedekken met een laag zand. Zo wordt de stank gemaskeerd. Is dat een leuk bedachte legende? ‘Zand erover’ verwijst in elk geval ook naar begraven en naar vrede hebben met het verleden. Met zaken afsluiten en dan verder gaan. En zoals gezegd betekent dit niet dat je overleden dierbaren moet vergeten. Veeg af en toe het zand daarom gewoon even weg.
Recept begraafgrond
Wil je een graf maken in je eigen tuin. Ingenieursbureau Oranjewoud heeft dan het recept voor de ideale grond:
- Gebruik matig grof zand (korrelgrootte 210-300 µm ofwel M50);
- Meng dat met maximaal 5% leem (mengsel van zand, lutum en silt; circa 50 mu);
- Doe daar nog wat organische stof bij. Niet te veel, maximaal 1%;
- Pas op met het zout. Niet meer dan 200 mg chloor per kg droge stof.
- Succes!
p.s. vraag wel even toestemming bij de gemeente