
Tot Zover
Levensstijl = doodstijl?
De Funeraire Academie is in 2023 een driejarig onderzoeksproject gestart dat Nederlandse doodstijlen in kaart brengt: Mors Neerlandica. Wat typeert onze huidige omgang met de dood, wat is nu werkelijk anders dan vroeger? Een publicatie is in de maak.
Tekst: Laura Cramwinckel
In 2015 publiceerde Douglas J. Davies, dé internationale autoriteit op het terrein van doodstudies, het boek Mors Britannica, dat een grondige blik werpt op de doodscultuur in Engeland. Voor het duiden van de shift van traditionele, kerkelijke uitvaartcultuur naar seculiere, persoonlijke afscheidsbeleving propageerde hij een samensmelting van levensstijl en doodstijl.

Levenseinde en sterven
De volgende casestudies staan in de eerste sectie 'levenseinde en sterven'.
- De dood in de media | Henk Blanken
- Doodgewoon en toch zo bijzonder: rituelen in een hospice | Madeleine Timmermann
- Rituelen bij euthanasie | Iline Ceelen en Heleen de Kort
- Voltooid leven | Yvette Schuijt en Iline Ceelen
- Dementie en levenseinde | Iris Hartog en Janieke Bruin
- Levenseindezorg bij mensen met een migratie-achtergrond | Saïda Aoulad Baktit
- Wilsverklaringen | Iris Hartog

Afscheid en uitvaart
De volgende casestudies staan in de tweede sectie 'afscheid en uitvaart'.
8. ‘Waar leven is, is de dood.’ Religieuze taal bij het levenseinde | Annemarieke van der Woude
9. Niet welkom in de kerk, en dan? | Martin Hoondert
10. Welkom op deze open dag | Mariske Westendorp
11. Reclame voor het uitvaartwezen | Yvon van der Pijl
12. Islamitische uitvaarten | Aisha Pijnenburg
13. Afleggersverenigingen | Monique Kasimbeg, Hein Athmer en Yvon van der Pijl
14. Javaans-Surinaamse uitvaartrituelen in Nederland | Lisa Djasmadi
15. De toekomst van begraafplaats | Martin Hoondert
+ Foto-essay: De veranderende begraafplaats | Leon Bok en René ten Dam
16. Wanneer zijn kinderen welkom? Begraafplaats Buitenveldert als speeltuin, rouwplaats, leerschool en hangplek| Anja Vink en Wim Cappers
17. De eenzame uitvaart | Chris Cusack en Kim van Hemert
18. Natuurbegraven | Brenda Mathijssen
19. Liever geen bloemen | Susanne Duijvestein
20. Afscheid van dieren | Laura Cramwinckel

Rouw en herdenken
De volgende casestudies staan in de derde sectie 'rouw en herdenken'.
21. Asbestemming | Iline Ceelen, Nicole Hoekstein, Yvonne Hüve, Margriet Nieuwenhuizen, Maureen Verbeek
22. Van ‘miskraam’ naar ‘sterrenkind’: veranderende rituele praktijken voor doodgeboren kinderen | Martin Hoondert
23. De viering van Allerzielen in Nederland | Christien Klaufus
24. Bankjes voor de doden | Paul Post
25. Rouw na zelfdoding | Michael Milo en Yvon van der Pijl
26. De digitale dood | Hanan de Sain en Martin Hoondert
27. Walk of Grief | Arjan Berkhuysen en Anemoon Elzinga + Bernadette Kuiper
28. Pelgrimeren ter nagedachtenis: de Camino | Huberta Wiertsema en Christien Klaufus
29. Publieke rouw na de aanslag op Peter R. de Vries | Irene Stengs
30. Stilstaan bij corona: een terugblik | Paul Post en Maria van der Heyden
31. Ecologische rouw | Yvon van der Pijl en De Gouden Haas
Elke twee maanden interviewt Laura Cramwinckel, projectleider Funeraire Academie, een Nederlandse of buitenlandse doodsonderzoeker over zijn of haar vakgebied. De tekst verschijnt tevens in de rubriek Funerair Onderzoek van Brancheblad Uitvaartzorg.
Academic Death Quotes
“Nederlanders zijn qua doodstijl beter in uitvaren dan rouwen. Omgaan met een collega die rouwt bijvoorbeeld – we zijn er in Nederland niet echt goed in.”
Dr. Martin Hoondert, lid redactieteam Mors Neerlandica – over doodstijlen in Nederland
“Het is onmogelijk om de dood, rouw en de bijbehorende sociale rituele handelingen, zowel seculier als religieus, alleen door middel van de sociale theorie te begrijpen. Naast de sociale theorie kunnen onderzoekers en geïnteresseerden niet voorbijgaan aan de diversiteit van de Britse volkeren, omdat hun verschillende levensstijlen uiteindelijk zullen leiden tot verschillende doodstijlen."
Douglas J. Davis (2015) Mors Britannica: lifestyle and death-style in Britain today, Oxford, UK, Oxford University Press, p. 373