Interview met de ritueelbegeleider

Afscheid nemen in tijden van corona verloopt noodgedwongen anders dan we gewend zijn. De Funeraire Academie interviewt mensen die beroepshalve met de dood bezig zijn. In deze aflevering een inkijkje in de werkwijze van ritueelbegeleider Ger Thonen.


Interview: Martin Hoondert. Tekst: Laura Cramwinckel.

Dit is het negende filmpje uit een reeks die in zomer 2020 van start ging. Martin Hoondert, universitair docent en rituelenonderzoeker bij Tilburg University, interviewt Ger Thonen, ritueelbegeleider en voorzitter van de Landelijke Beroepsvereniging van Ritueelbegeleiders LBvR. Op welke wijze beïnvloedt COVID-19 zijn rituelenpraktijk?

Thonen meent dat veel van zijn werkzaamheden tijdens corona eigenlijk hetzelfde zijn gebleven: hij zet zijn expertise in en handelt naar de gegeven situatie en de behoeften van mensen die hij voor zich heeft. Of dat nu fysiek is, of online, hij past zich aan. "Veel blijft hetzelfde. Het ritueel blijft het ritueel. We zijn ons vooral meer bewust van alles wat de doen, en de elementen die we doorgaans gebruiken voor een goede vormgeving van de uitvaart. De vanzelfsprekendheid is weg".

In het interview benoemt Thonen wél momenten en praktijken die beïnvloed zijn door de coronamaatregelen. In de communicatie met nabestaanden is het bijvoorbeeld vitaal gebleken dat hij voorgesprekken zoveel mogelijk bij de mensen thuis aan tafel hield. "Delicate kwesties van een familiegeschiedenis laten zich namelijk niet zo makkelijk vertellen via het beeldscherm". 

Getriggerd door Thonen

Na afloop van het interview reflecteert Martin Hoondert op Thonens positief-stellige uitspraak: "Veel blijft hetzelfde". Hij belicht twee aspecten, zaken die volgens hem toch écht een verschil maken op de beleving van uitvaarten in de coronatijd. Het beperkte aantal genodigden bijvoorbeeld, die varieerde van 30, 50 tot 100 bezoekers. Hoondert bekritiseert de noodzakelijke voorselectie van genodigden die daarbij hoort. In de 'oude' situatie worden bij een open uitnodiging - via rouwkaart of rouwannonce in de krant - alle niet gekende, of niet goed gekende, netwerken en relaties van de overledene ook zichtbaar ter plaatse van het afscheidsceremonie. "Dit geeft een vollediger beeld van de identiteit van de overledene dan wanneer de voorselectie is gemaakt door de binnenste kring van directe nabestaanden." Een interessante observatie van Hoondert. Ook omdat de intimiteit van de kleine kring de afgelopen anderhalf jaar vaak als positief element is ervaren door directe nabestaanden.

Daarnaast is een belangrijk aspect van ritueel: embodiment. Rituele handelingen zijn hoe dan ook een belichaamde praktijk, daar ontlenen rituelen hun kracht aan. Dat wat je met je hele lichaam voelt en wat je omringt. Voelen, ruiken, horen, zien, kunnen omhelzen, etc. Dit is nu duidelijk anders. "Soms zijn het kleine verschillen, maar ze doen er wel toe", aldus Hoondert.

Bekijk het volledige zoom-interview met Ger Thonen: Kijk hier

Zie hier het overzicht met interviews sinds 2020.

Volgende interview met Nienke Fortuin, religiewetenschapper en geestelijk verzorger: online eind september 2021.

Wil je hiervan bericht? Stuur een mailtje naar projectleider Laura Cramwinckel dan zetten we je op de Funeraire Academie mailinglijst.
l.cramwinckel@totzover.nl


Lees meer