De opbaring is thuis. Emma neemt afscheid van haar vader met een kop ijskoffie, zijn favoriete drankje. Foto: Jacqueline Dersjant
Tot Zover
Eten bij afscheid en rouw
Eten en drinken tijdens afscheid en rouw zijn heel belangrijk. Het geeft verkwikking bij verdriet, helpt omgaan met de dood en samen eten werkt verbindend. Tot halverwege 2025 is het eetthema verwoven in de vaste museumpresentatie, met werk van afscheidsfotografen, vormgevers en filmmakers.
Voedsel speelt op allerlei momenten rondom het sterven een rol. In de sterffase worden de hapjes steeds kleiner en is er plek voor het laatste wenseten. In de kist gaat er allerlei lekkers mee en ook tijdens en na de uitvaart wordt er van alles gegeten. Vaak is het geboden zoet en sober - denk aan de koffie en cake - maar er wordt ook feestelijk gegeten en geborreld: een toost op het leven.
Samen eten is werken aan verbinding. Dit is vooral belangrijk in tijden van verlies. Voedsel gaat ook over symboliek en identiteit. Hoe neem je gepast afscheid van een geliefde? En wat hoort bij jouw cultuur? Bepaalde gerechten, smaken of geuren kunnen je nog jaren later doen terugdenken aan een gestorven dierbare: 'dat vond zij zo lekker.'
Koken met de doden en de goden
Voedselhistoricus en filmmaker Kiriko Mechanicus (1995) maakte zeven korte video's over culinaire rouwgebruiken in verschillende culturen. In elke film staat een persoon centraal die culinaire troost ervaart bij een gedenkritueel. Bijvoorbeeld Hazel, zij maakt pudding om aan de geest van haar overleden moeder te schenken tijdens het Chinese Qing-mingfestival.
De dood is een beladen onderwerp, maar met deze tentoonstelling maken we er een kleurrijke en herkenbare presentatie van, die bovendien prettig verteerbaar is voor een brede doelgroep. Zo openen we het gesprek over de dood op een laagdrempelig manier.
Afscheidsfotografen en kunstenaars
In de expositie is werk te zien van de volgende afscheidsfotografen: Alessandra Mignardi, Annemieke Nierop, Boukje Canaan, Boy Hazes, Danna van Daal, Dinand van der Wal, Gwendolyn Pieters, Hazel Ling, Hein Athmer, Jacqueline Dersjant, Paul Ramaekers.
Culinair etnoloog Carolina Verhoeven (1952-2024) werkte mee aan het onderzoek naar historisch rouwgebak, geurkunstenaar Frank Blom cureerde de installatie 'geuren van het einde' en hedendaags werk van de vormgevers Karen Wuytens, Jojanneke Claessen en Robert Lazzarini is te zien in de rouwserviezen display.
Met veel dank aan alle families en in het bijzonder die van chef-kok Michiel van Berge.
De presentatie bevat werken die eerder te zien waren tijdens Een Lekkere Dood (6 juni 2023 - 9 juni 2024)