Studio Nienke Hoogvliet, Mourn (2017) Een prototype biologische urn met bio-plastics (PHA) gewonnen uit afvalwater, volledig afbreekbaar voor verschillende grondtypen. Studio Nienke Hoogvliet, Mourn (2017) Een prototype biologische urn met bio-plastics (PHA) gewonnen uit afvalwater, volledig afbreekbaar voor verschillende grondtypen.

Tot Zover

groen, blauw of bruin?

Eerder dit jaar is in Brussel een nieuwe wet aangenomen tegen greenwashing en misleidende productinformatie. De richtlijn dient consumenten te beschermen tegen misleidende marketingpraktijken. Ook de uitvaartsector is niet onbekend met groene claims. Maar wat is waar?

Tekst: Laura Cramwinckel

Het aantal Nederlandse milieuonderzoeken naar uitvaarttechnieken is op een hand te tellen. Doorgaans verwijst men naar het TNO onderzoek uit 2014. Daaruit komt naar voren dat resomeren een significante milieubesparing oplevert ten opzichte van het traditionele begraven en cremeren. De claim ‘resomeren is de groenste wijze van lijkbezorging’ gaat terug op dit rapport.

Echter, een weinig bekend onderzoeksrapport uit 2017 van Universiteit Leiden en TU Delft voegt natuur begraven en composteren toe als alternatieve techniek in hun Life Cycle Assessment (LCA), evenals sociale perceptie en het economisch perspectief. De resultaten tonen slechts een middelmatige score voor composteren – al claimen de voorstanders van veraarden tot op heden ‘hét circulaire alternatief’ te zijn. Traditioneel begraven had de slechtste milieuprestaties van allemaal en natuur begraven de beste. Opmerkelijk is dat resomeren nergens de laagste impact heeft, crematie zat er een beetje tussenin.

De waarde van onderzoek

Dit werd opnieuw bevestigd bij de presentatie onlangs van het meest recente LCA-milieurapport van Hedgehog company (een duurzaamheidsconsultancy) waaruit blijkt dat elektrisch cremeren milieuvriendelijker is dan cremeren met gas én resomeren. Volgt u het nog?

Onderbouwde keuzes maken op het gebied van duurzaamheid is belangrijk. Toch is de waarde van onderzoeken wisselend. Soms zijn ze al na enkele jaren gedateerd. Dat ligt aan onenigheid tussen experts, nieuwe onderzoeksmethoden, wegingsfactoren of de veranderende praktijk en sociaal-maatschappelijke context. Ethische aspecten van het toepassen van de verschillende uitvaarttechnieken zijn bijvoorbeeld niet bij deze studies betrokken. Een gemiste kans.

Water voor de doden of de levenden

In België werd veraarden (composteren, humuseren) onlangs wél getoetst aan ethische kaders en is mede daarom nog niet toegestaan. Bij de marketing van resomeren als nieuwe vorm van lijkbezorging wordt duurzaamheid benadrukt evenals de symbolische, regeneratieve aard van water: alles om de perceptie van het publiek positief te beïnvloeden. Los van de concrete milieu impact en kosten van zoetwatergebruik en verzuring vraag ik me af of de resomeer techniek ethisch verkoopbaar blijft in een tijd van oplopende drinkwatertekorten. Er dreigt ten slotte een wereldwijde watercrisis die ook Nederland treft. Gaat ons schaarse schone water in de toekomst naar de doden of de levenden?

Elke twee maanden interviewt Laura Cramwinckel, projectleider Funeraire Academie, een Nederlandse of buitenlandse doodsonderzoeker over zijn of haar vakgebied. De tekst verschijnt tevens in de rubriek Funerair Onderzoek van Brancheblad Uitvaartzorg.

Academic Death Quotes

 ‘De waarde van de milieuvergelijking tussen uitvaartmethoden wordt vergroot door hetzelfde onderzoeksmodel en dezelfde bron van invoergegevens voor elk alternatief.’

Rob van der Burgh, e.a. (2017) Assessment of an Alternative Funeral Method: The Urban Death Project, Research Report for the course Interdisciplinary Project Groups (IPG), MSc Industrial Ecology Leiden University and Delft University of Technology

 

‘Een LCA geeft een kwantitatieve basis voor elke vorm van communicatie, zowel intern als extern. Een LCA-onderzoek is cruciaal voor het transparant ondersteunen van eventuele milieuclaims in marketing en communicatie.’

Saro Campisano (2024) Milieu-impact van verschillende methoden van lijkbezorging. Een rapport door Hedgehog Company, Amsterdam.

Lees meer