Garments for the grave, prototype, Pia Interlandi
Tot Zover
Funerair onderzoek over duurzame kleding door Pia Interlandi
De nette kleding waarin een overledene ligt opgebaard bevat vaak veel polyester en acryl. Slecht afbreekbaar textiel. Wat is de beste kledingkeuze in het licht van duurzaamheid en een snelle vertering? De dode kleden in zijn oude kloffie!
Tekst: Laura Cramwinckel
De dode duurzaam gekleed?
Bij de expositie ‘Tod im Salz’ in Duitsland afgelopen zomer stond ik oog in oog met een lijk uit de zoutmijnen van het Perzische Rijk. Naast zijn 2000 jaar oude uitgedroogde kop waren het vooral de textiele kledingresten die mij verwonderden: prachtig helderblauw weefsel in een ruitpatroon. Heel aanraakbaar en van ‘nu’. Zo’n conservering is weliswaar een geschenk voor de archeologie, maar funest voor een uitvaartcultuur met groene ambities. Iedereen heeft wel een idee bij milieuvriendelijke lijkkleding. Synthetisch textiel zoals polyester en nylon kousen? Dat kun je beter niet verbranden of begraven. Lichte organische kleding van linnen, katoen, hennep, wol of zijde wel. In de studie Cloth(ing) for the dead and green burial practices (2017) toetsen de onderzoekers Gwendoly Michel en Young-A Lee uitvaartkleding van designers op duurzaamheidsprincipes. De schaal van eco-effectiviteit loopt op van ‘zo min mogelijk schade berokkenen’ tot lijkkleding als voeding van de bodem.
Lievelingskleding
Andere studies adviseren voor een snelle vertering veel gedragen of vintage kleding, omdat vaak wassen de textielvezels zwakker maakt. De gangbare lievelingskleding van de overledene heeft dus de voorkeur boven de gekoesterde, maar slechts eenmaal gedragen feestjurk of trouwpak.
In dat opzicht komt het traditionele ongedragen witte lijkhemd niet zo best uit de bus. [Tenzij gemaakt van gebleekt katoen, want dat heeft verminderde meeldauw resistentie als eigenschap. En we weten inmiddels hoe schimmels tot snellere ontbinding leiden. Laatste tip voor een snelle vertering, opgepikt uit een obscure studie: strooi maïzena over de kleding voor sluiten van het deksel. Maiszetmeel wordt graag geconsumeerd door microben in de grond.
Elke twee maanden interviewt Laura Cramwinckel, projectleider Funeraire Academie, een Nederlandse of buitenlandse doodsonderzoeker over zijn of haar vakgebied. De tekst verschijnt tevens in de rubriek Funerair Onderzoek van Brancheblad Uitvaartzorg.
Academic Death Quotes
“Katoen is sterker dan polyester-katoen, en klei ontbindt beter dan zand, maar het aantal wasbeurten van de kleding heeft het grootste effect op bio-afbreekbaarheid.”
J.L. Mitchell e.a. (2012) ‘Physical and mechanical degradation of shirting fabrics in burial conditions’, Forensic Science International, 222 (1), 94-101
“Proteïne-vezels, zoals wol en zijde, ontbinden met vergelijkbare snelheid als huid, terwijl polyester, populair bij begraven, lang blijft voortbestaan nadat een lichaam is verteerd tot skelet en polyesterdraad.”
Pia Interlandi (2012) (A)dressing death: Fashioning garments fort he grave, Melbourne, RMIT University (PhD unpublished)
piainterlandi.com/garments-for-the-grave/