Tot Zover

Onheus gevoel van falen

"Het is niet omdat een overlijden thuis plaatsvond dat het ook goed was,” schreef Pollock al enige jaren geleden in het British Medical Journal. "De persoon kan alleen zijn geweest, onvoldoende ondersteund, met pijn, overstuur en angstig.” Ze voegde eraan toe dat geïdealiseerde verhalen over ‘de goede dood thuis’ vaak niet de hardnekkige pijn en het ongemak erkennen die sommige stervende patiënten ervaren. Het normaliseren van thuis als de beste plaats om te sterven kan leiden tot een gevoel van schuld en falen bij families als iemand elders komt te overlijden. "Ziekenhuizen moeten opnieuw worden uitgevonden als een levensvatbaar alternatief en een plaats van uitstekende zorg voor stervende patiënten en hun families," concludeerde ze.

In een recente, gezamenlijke publicatie wordt de gangbare Britse gezondheidspraktijk rondom thuis als ideale sterflocatie kritisch beschouwd. Belangrijk, omdat thuis sterven ook in Nederland nog altijd als beleidsprioriteit geldt – ooit ingegeven als goedkoper alternatief voor levenseindezorg in het ziekenhuis.

Comfort en gezelschap boven plaats

Het onderzoek wijst op een verrassend pragmatisme en flexibiliteit van het publiek met betrekking tot de plaats van overlijden, want hun prioriteiten zijn voornamelijk gericht op comfort en gezelschap aan het einde van het leven, ongeacht de plaats. Terminaal zieke patiënten willen niet thuis sterven als dat mantelzorgers en familieleden overbelast, wat nu vaak wel het geval is. De optie om thuis te sterven is misschien alleen haalbaar onder een bepaalde drempel, waarboven een of andere vorm van institutionele zorg nodig is. Het wordt steeds moeilijker aan deze drempel te voldoen als demografische veranderingen ertoe leiden dat meer mensen alleen wonen en dat het aantal mensen dat op hoge leeftijd sterft blijft toenemen, vooral als er sprake is van broosheid en dementie. De preoccupatie met thuis sterven als indicator van een goede dood leidt de aandacht af van het verbeteren van de kwaliteit van levenseindezorg elders.