Annie door Edith Gerritsma uit de serie 'Leven naar de dood' (2006) Annie door Edith Gerritsma uit de serie 'Leven naar de dood' (2006)

Tot Zover

Thuis sterven is niet beter

Dat thuis de beste plaats is om te sterven is een mythe, volgens Kristian Pollock van Nottingham University. Wijze lessen voor een overbelaste terminale thuiszorg?


Tekst: Laura Cramwinckel

Volgens medisch socioloog Kristian Pollock van Nottingham University is het bewijs dat de meeste mensen liever thuis sterven dunner dan gedacht. Ze voegt eraan toe dat er meer aandacht en middelen besteed zouden moeten worden aan zorg rond het levenseinde op andere locaties, zoals ziekenhuizen, verzorgingscentra en hospices.

Onheus gevoel van falen

"Het is niet omdat een overlijden thuis plaatsvond dat het ook goed was,” schreef Pollock al enige jaren geleden in het British Medical Journal. "De persoon kan alleen zijn geweest, onvoldoende ondersteund, met pijn, overstuur en angstig.” Ze voegde eraan toe dat geïdealiseerde verhalen over ‘de goede dood thuis’ vaak niet de hardnekkige pijn en het ongemak erkennen die sommige stervende patiënten ervaren. Het normaliseren van thuis als de beste plaats om te sterven kan leiden tot een gevoel van schuld en falen bij families als iemand elders komt te overlijden. "Ziekenhuizen moeten opnieuw worden uitgevonden als een levensvatbaar alternatief en een plaats van uitstekende zorg voor stervende patiënten en hun families," concludeerde ze.

In een recente, gezamenlijke publicatie wordt de gangbare Britse gezondheidspraktijk rondom thuis als ideale sterflocatie kritisch beschouwd. Belangrijk, omdat thuis sterven ook in Nederland nog altijd als beleidsprioriteit geldt – ooit ingegeven als goedkoper alternatief voor levenseindezorg in het ziekenhuis.

Comfort en gezelschap boven plaats

Het onderzoek wijst op een verrassend pragmatisme en flexibiliteit van het publiek met betrekking tot de plaats van overlijden, want hun prioriteiten zijn voornamelijk gericht op comfort en gezelschap aan het einde van het leven, ongeacht de plaats. Terminaal zieke patiënten willen niet thuis sterven als dat mantelzorgers en familieleden overbelast, wat nu vaak wel het geval is. De optie om thuis te sterven is misschien alleen haalbaar onder een bepaalde drempel, waarboven een of andere vorm van institutionele zorg nodig is. Het wordt steeds moeilijker aan deze drempel te voldoen als demografische veranderingen ertoe leiden dat meer mensen alleen wonen en dat het aantal mensen dat op hoge leeftijd sterft blijft toenemen, vooral als er sprake is van broosheid en dementie. De preoccupatie met thuis sterven als indicator van een goede dood leidt de aandacht af van het verbeteren van de kwaliteit van levenseindezorg elders.

Elke twee maanden interviewt Laura Cramwinckel, projectleider Funeraire Academie, een Nederlandse of buitenlandse doodsonderzoeker over zijn of haar vakgebied. De tekst verschijnt tevens in de rubriek Funerair Onderzoek van Brancheblad Uitvaartzorg.


Academic Death Quotes

"Er wordt algemeen beweerd dat de meeste mensen thuis willen sterven en niet in een ziekenhuis. Het bewijs voor deze bewering is niet zo sterk is als eerder werd gedacht, vooral als veranderingen in voorkeur gedurende een ziekteproces worden geregistreerd."

Kristian Pollock (2015) Is home always the best and preferred place of death? BMJ (Clinical Research), 351, https://doi.org/10.1136/bmj.h4855

“In het discours over ‘een goede dood’ is het ziekenhuis gedemoniseerd als een koude, institutionele, gemedicaliseerde omgeving, waar patiënten het risico lopen op langdurige en zinloze behandeling, tegen hun voorkeur in voor het ontvangen van conservatieve palliatieve zorg en een comfortabele en waardige dood.”

Kristian Pollock, Glenys Caswell, Nicola Turner & Eleanor Wilson (2023) The ideal and the real: Patient and bereaved family caregiver perspectives on the significance of place of death, Death Studies, DOI: 10.1080/07481187.2023.2225042


Lees meer