Tot Zover
Interview met de geestelijk verzorger
Afscheid nemen in tijden van corona verloopt noodgedwongen anders dan we gewend zijn. De Funeraire Academie interviewt mensen die beroepshalve met de dood bezig zijn. In deze aflevering een inkijkje in de werksfeer van geestelijk verzorger Nienke Fortuin. Op welke wijze heeft COVID-19 onze omgang met de dood veranderd?
Interview: Martin Hoondert. Tekst: Laura Cramwinckel.
Dit is het tiende filmpje uit een reeks die in zomer 2020 van start ging. Martin Hoondert, universitair docent en rituelenonderzoeker bij Tilburg University, interviewt Nienke Fortuin, geestelijk verzorger bij De Waalboog in Nijmegen en religiewetenschapper. Zij maakte van dichtbij mee hoe clienten de eenzame periode van quarantaine ervaarden, en hoe er een nieuw soort verantwoordelijkheidsgevoel neerdaalde op de zorgmedewerkers.
In algemene zin viel bij Fortuin de omslag in het denken over de dood op.Vanwege COVID-19 kreeg het publieke beeld van ouderen en doodgaan opeens een andere focus. Vóór de crisis was er immers veel maatschappelijk debat over ouderen met een sterfwens na een 'voltooid leven'. Er was zelfs een wetsvoorstel op dat gebied. Dit sloeg opeens om in 'de oudere, kwetsbare medemens koste wat kost in leven houden'. De maatschappij en vooral de jongeren maakten hiervoor veel offers.
In het interview komen veel zaken aan bod: over het medische discours dat de overhand had, over autonomie, de grenzen van individualisme ten aanzien van onze omgang met de dood in de samenleving als geheel.
Doodgaan is geen keuze
Na afloop van het interview reflecteert Martin Hoondert op Fortuins verhaal. Hij meent dat corona toch iets heeft veranderd in onze omgang met de dood. Het heeft versneld dat we méér gaan praten over de dood als iets dat ons allemaal aangaat. Dood is niet alleen van het individu, maar van het collectief. Corona heeft meer accent gebracht in de discussie dat sterven een gezamelijk gedragen verantwoordelijkheid is. De discussie rondom voltooid leven komt wel weer terug, maar in een ander licht, aldus Hoondert.
"En we weten nog meer dan weleer dat de dood niet altijd te kiezen valt. De dood komt onverwacht."
Funeraire Academie peilt met regelmaat de temperatuur van de doodscultuur in Nederland.
Wil je hiervan bericht? Stuur een mailtje naar projectleider Laura Cramwinckel dan zetten we je op de Funeraire Academie mailinglijst.
l.cramwinckel@totzover.nl