Tot Zover

Download hier de inleidende lezing door em. prof. Paul Post (PDF).

Help ons begrijpen hoe covid-19 de doodscultuur verandert door deelname aan het collaboratieve online Funeraire Academie platform. Deel jouw verhaal!
Lees hier meer.

In tijden van corona komt veel samen. Bepaalde zaken kunnen niet en voor allerlei handelingen moeten alternatieven worden gezocht. Maar tegelijk is er de ervaring dat zaken anders kunnen, of misschien wel moeten en soms in de marge al anders gebeuren.

Het opnieuw uitvinden zien we heel expliciet in onze dodenriten. Aanpassingen zijn nodig, maar tegelijk lijkt er ook sprake van een ‘reset’. Is de uitvaart slechter af of niet? Er zijn verplaatsingen, van binnen naar buiten. Minder exclusieve concentratie op die ene grote afscheidsdienst in het crematorium, maar meer oog voor het proces met een keten van kleinere momenten eraan vooraf en erna. Minder groots en massaal, meer intiem en kleinschalig, de kleine maat. Al zijn de rituelen in coronatijd niet zoals ‘verwacht’, het hoeft niet problematisch te zijn voor het rouwproces.

Vergeten vormen van ritueel

Wat emeritus hoogleraar Paul Post (Tilburg University) trof is dat een totaal vergeten vorm van ritueel weer te zien was: plaatsvervangend of vicarious ritueel. Namens dierbaren die niet bij een afscheid konden zijn nam iemand anders de plaats in. “Bijvoorbeeld de verpleegkundigen die namens kinderen de hand vasthielden bij een stervende en als laatste afscheid namen. Heel mooi en indrukwekkend”.

Deze dynamiek op het terrein van dood en rouw verkent de Funeraire Academie de komende maanden. Dit doen we samen met experts uit de uitvaartsector, de academische wereld en met ervaringsdeskundigen.

Onderzoeksproject, online en interactief

Het online project van de Funeraire Academie kent drie delen. Met de webinar op 12 november 2020 vanuit de studentenkapel van Domusdela in Eindhoven wordt het project gelanceerd. Dan volgt een langere fase van exploreren van het terrein. We vragen mensen uit het veld om verhalen met ons te delen. Daar is Martin Hoondert, docent Tilburg University, in de zomer al mee begonnen door middel van (beknopte) online-interviews met een uitvaartverzorger, crematoriumdirecteur, DELA-directeur uitvaartverzorging, een rouwdeskundige en afscheidsfotograaf. De overzichtspagina van het project met filmpjes, reflectie en links vindt u hier.

In het voorjaar van 2021 wordt het project afgesloten met een kritische blik op het verzamelde materiaal. Wat valt op? Wat zijn krachtlijnen in het materiaal? Wat zijn perspectieven voor het opnieuw uitvinden van uitvaartrituelen?

Webinar op 12 november

De startpresentatie is de webinar 'Reset en redesign: uitvaart in tijden van corona' op 12 november. Deze presentatie begint met een korte lezing door Paul Post over rituele dynamiek waarin uitvaartdynamiek geplaatst kan/moet worden. Met recente voorbeelden van nieuwe afscheidsrituelen en wat we daarvan kunnen denken.

Daarover gaat universitair docent Martin Hoondert vervolgens in gesprek met aan tafel Franca van de Kerkhof (uitvaartverzorger en bestuurslid Netwerk Uitvaartvernieuwers) en Annemieke Huese-Meeder (ritueelbegeleider en verbonden aan DELA). Deelnemers kunnen vragen stellen via chat.

Een aantal academici presenteert kort hun bevindingen over de impact van corona op hun gebied van expertise rondom dood en afscheid. Dat zijn Joanna Wojtkowiak (cultuurpsycholoog, Universiteit voor Humanistiek, coordinator Celebrantenopleiding), Khadija Kadrouch-Outmany (antropoloog en islamreligiewetenschapper), Natashe Lemos Dekker  (antropoloog, UVA/Leiden Universiteit, onderzoeker kwetsbare ouderen en COVID-19).

Kijk terug

Contact